التعر ف على العراق بريشة فناني الكاريكاتور 5 -

KARİKATÜRLERİN DİLİNDEN IRAK I ANLAMAK - 5 UNDERSTANDING IRAQ THROUGH CARTOONS 5 التعر ف على العراق بريشة فناني الكاريكاتور 5 - CENTER FOR MIDDLE EASTERN STRATEGIC STUDIES مركز الشرق األوسط للدراسات االستراتيجية

KARİKATÜRLERİN DİLİNDEN IRAK I ANLAMAK - 5 UNDERSTANDING IRAQ THROUGH CARTOONS 5 التعر ف على العراق بريشة فناني الكاريكاتور 5 - Rapor No: 80 Ekim 2011 ISBN: 978-9944-5684-2-5 Ankara - TÜRKİYE 2011 Bu raporun içeriğinin telif hakları a ait olup, 5846 Sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu uyarınca kaynak gösterilerek kısmen yapılacak makul alıntılar ve yararlanma dışında, hiçbir şekilde önceden izin alınmaksızın kullanılamaz, yeniden yayımlanamaz. Bu raporda yer alan değerlendirmeler yazarına aittir; ın kurumsal görüşünü yansıtmamaktadır.

STRATEJİK BİLGİ YÖNETİMİ, ÖZGÜR DÜŞÜNCE ÜRETİMİ Tarihçe Türkiye de eksikliği hissedilmeye başlayan Ortadoğu araştırmaları konusunda kamuoyunun ve dış politika çevrelerinin ihtiyaçlarına yanıt verebilmek amacıyla, 1 Ocak 2009 tarihinde Ortadoğu Stratejik Araştırmalar Merkezi () kurulmuştur. Kısa sürede yapılanan kurum, çalışmalarını Ortadoğu özelinde yoğunlaştırmıştır. Ortadoğu ya Bakış Ortadoğu nun iç içe geçmiş birçok sorunu barındırdığı bir gerçektir. Ancak, ne Ortadoğu ne de halkları, olumsuzluklarla özdeşleştirilmiş bir imaja mahkum edilmemelidir. Ortadoğu ülkeleri, halklarından aldıkları güçle ve iç dinamiklerini seferber ederek barışçıl bir kalkınma seferberliği başlatacak potansiyele sahiptir. Bölge halklarının bir arada yaşama iradesine, devletlerin egemenlik halklarına, bireylerin temel hak ve hürriyetlerine saygı, gerek ülkeler arasında gerek ulusal ölçekte kalıcı barışın ve huzurun temin edilmesinin ön şartıdır. Ortadoğu daki sorunların kavranmasında adil ve gerçekçi çözümler üzerinde durulması, uzlaşmacı inisiyatifleri cesaretlendirecektir Sözkonusu çerçevede, Türkiye, yakın çevresinde bölgesel istikrar ve refahın kök salması için yapıcı katkılarını sürdürmelidir. Cepheleşen eksenlere dâhil olmadan, taraflar arasında diyalogun tesisini kolaylaştırmaya devam etmesi, tutarlı ve uzlaştırıcı politikalarıyla sağladığı uluslararası desteği en etkili biçimde değerlendirebilmesi bölge devletlerinin ve halklarının ortak menfaatidir. Bir Düşünce Kuruluşu Olarak ın Çalışmaları, Ortadoğu algalımasına uygun olarak, uluslararası politika konularının daha sağlıklı kavranması ve uygun pozisyonların alınabilmesi amacıyla, kamuoyunu ve karar alma mekanizmalarına aydınlatıcı bilgiler sunar. Farklı hareket seçenekleri içeren fikirler üretir. Etkin çözüm önerileri oluşturabilmek için farklı disiplinlerden gelen, alanında yetkin araştırmacıların ve entelektüellerin nitelikli çalışmalarını teşvik eder. ; bölgesel gelişmeleri ve trendleri titizlikle irdeleyerek ilgililere ulaştırabilen güçlü bir yayım kapasitesine sahiptir., web sitesiyle, aylık Ortadoğu Analiz ve altı aylık Ortadoğu Etütleri dergileriyle, analizleriyle, raporlarıyla ve kitaplarıyla, ulusal ve uluslararası ölçekte Ortadoğu literatürünün gelişimini desteklemektedir. Bölge ülkelerinden devlet adamlarının, bürokratların, akademisyenlerin, stratejistlerin, gazetecilerin, işadamlarının ve STK temsilcilerinin Türkiye de konuk edilmesini kolaylaştırarak bilgi ve düşüncelerin gerek Türkiye gerek dünya kamuoyuyla paylaşılmasını sağlamaktadır. www.orsam.org.tr

İçindekiler Takdim... 4 Giriş... 5 Al-Alam... 6 Al-Bayyna... 8 Al-Mada... 11 Al-Mu tamar... 14 As-Sabah... 18 As-Sharq Al-Awsat... 21 Badr... 22

TAKDİM Irak ta 2003 sonrası dönüşüm süreci pek çok yönü ile hem bölgesel hem de uluslararası öneme sahiptir. Bu bağlamda 7 Mart 2010 Parlamento Seçimleri sonrası ortaya çıkan siyasi çıkmaz ve son on aylık süreçte daha görünür hale gelen Irak taki yaşam koşulları, devlet yapılanması, ülkenin yeniden imarı, siyasal sistemdeki boşluk, güvenlik gibi konularında yaşanan sıkıntılar Irak üzerine yapılan araştırma ve çalışmaların önemli bir unsuru olmaya devam edecektir. olarak Irak taki gelişmeleri yakından takip etmeye, objektif ve farklı bakış açılarına sahip çeşitli çalışmalar üretmeye çalışmaktayız. Saha araştırmaları, raporlar, röportajlar ve analiz yazılarının yanı sıra alternatif bilgi kaynaklarını elimizden geldiğince sizlerle paylaşmaya gayret göstermekteyiz. Bu bakış açısından hareket ederek olarak Irak ta yaşanan dönüşüm sürecini her yönüyle ve halkın bakış açısını yansıtmak amacıyla daha önce seri halinde sunduğumuz Karikatürlerin Dilinden Irak ı Anlamak başlıklı raporlara bir yenisini daha ekledik. Karikatürlerin insanları ve ülkeleri en dolaysız ve yalın şekliyle anlatan araçlar olduğu kabulüyle bu raporların hem Irak ta yaşananlarının daha net bir biçimde anlaşılması hem de Irak halkının sesini bir derece daha yukarıya duyurulabilmesine katkı sağlayacağı kanısındayız. Hasan Kanbolat Başkanı

Hazırlayan: Nebahat Tanrıverdi O Ortadoğu Uzman Yardımcısı KARİKATÜRLERİN DİLİNDEN IRAK I ANLAMAK - 5 Giriş Irak ta hükümete ilişkin devam eden tartışmalar, sosyal, siyasal, ekonomik ve güvenlikle ilgili birçok alanda olumsuz etkiler yaratmaktadır. Hükümetin kurulmasından bu yana 10 aydan fazla bir süre geçmesine rağmen halen tam anlamıyla kurumsal bir birlikteliğin oluşturulabildiğini söylemek güçtür. Hükümetin ve yerel yönetimlerin halkın taleplerini ve ihtiyaçlarını karşılamada yetersiz kalması neticesinden halkın tepkisini yükseltmesi de Irak hükümetini zor duruma düşürmektedir. Küçük çaplı olsa da Irak ta devam eden protesto gösterileri, halkın rahatsızlıklarını gözler önüne sermektedir. Halkın çektiği sıkıntılara rağmen, devlet görevlileri, bürokratlar, siyasetçiler gibi devletin imkanlarından faydalanan kişilerin refah düzeyinin yüksek olması, halkta da huzursuzluk yaratmaktadır. Bu açında Irak taki yolsuzluk ve yozlaşmış yapı sürekli gündeme gelmektedir. Irak Planlama Bakanlığının Irak taki yoksulluk düzeyini yüzde 23 olarak açıklamasına rağmen, bu rakamın daha yüksek seviyelerde olduğu da iddia edilmektedir. Öte yandan yoksulluk ve devlet hizmetlerinin yetersizliği bir yana, Irak taki güvenlik durumunun da yeniden kötüleşmeye başlaması ve büyük şiddet eylemlerinin yeniden yaşanması da Irak halkını oldukça tedirgin etmektedir. Son dönemde yüksek ölüm oranlı şiddet eylemlerinin yaşanması, Irak ın ABD sonrası düzende, güvenliği sağlayıp sağlayamayacağına ilişkin tedirginliği de beraberinde getirmektedir. Bunun yanında ABD askerlerinin tamamının 2008 de yapılan SOFA neticesinde 2011 yılı sonu itibariyle tamamen çekip çekmeyeceğine ilişkin tartışmalar da Irak gündemini meşgul etmektedir. Bu çerçevede Raporları arasında klasikleşmeye başlayan Karikatürlerin Dilinden Irak ı Anlamak başlıklı raporların beşincisini siz değerli okuyucularımızın beğenisine sunuyoruz. 5 Rapor No: 59, Temmuz 2011

AL-ALAM 6

KARİKATÜRLERİN DİLİNDEN IRAK I ANLAMAK - 5 7

AL-BAYYNA 8

KARİKATÜRLERİN DİLİNDEN IRAK I ANLAMAK - 5 AL-MADA 11

AL-MU TAMAR 14

AS-SABAH AL-JADEED 18

KARİKATÜRLERİN DİLİNDEN IRAK I ANLAMAK - 5 AS-SHARQ AL-AWSAT 21

BADR 22

KARİKATÜRLERİN DİLİNDEN IRAK I ANLAMAK - 5 AKADEMİK KADROSU Hasan Kanbolat Prof. Dr. Hayati Aktaş Doç. Dr. Veysel Ayhan Doç. Dr. Mehmet Şahin Doç. Dr. Harun Öztürkler Doç. Dr. Özlem Tür Habib Hürmüzlü Yrd. Doç. Dr. Serhat Erkmen Dr. Neslihan Kevser Çevik Dr. Didem Danış Dr. Jale Nur Ece Dr. İlyas Kamalov Dr. Bayram Sinkaya Dr. Süreyya Yiğit Av. Aslıhan Erbaş Açıkel Volkan Çakır Bilgay Duman Ogün Duru Noyan Gürel Selen Tonkuş Kareem Oytun Orhan Sercan Doğan Nebahat Tanriverdi Selen Tonkuş Kareem Uğur Çil Nazlı Ayhan Leyla Melike Koçgündüz Göknil Erbaş Aslı Değirmenci Jubjana Vila Mavjuda Akramova Başkanı Trabzon Temsilcisi, KTÜ Uluslararası İlişkiler Bölüm Başkanı Danışmanı, Ortadoğu - Abant İzzet Baysal Üniversitesi Danışmanı, Ortadoğu - Gazi Üniversites Danışmanı, Ortadoğu Ekonomileri - Afyon Kocatepe Üniversitesi Danışmanı, Ortadoğu - ODTÜ Danışmanı, Ortadoğu Danışmanı, Ortadoğu - Ahi Evran Üniversitesi Danışmanı, Ortadoğu Danışmanı, Ortadoğu - Galatasaray Üniversitesi Danışmanı, Deniz Emniyeti ve Güvenliği Danışmanı, Avrasya Danışmanı, Ortadoğu - Atatürk Üniversitesi Danışmanı, Avrasya Danışmanı, Enerji-Deniz Hukuku Danışmanı, Afrika Uzmanı, Ortadoğu Yönetici Editörü İzmir Temsilcisi Erbil (Irak) Temsilcisi Uzmanı, Ortadoğu Uzman Yardımcısı, Ortadoğu Uzman Yardımcısı, Ortadoğu Uzman Yardımcısı, Ortadoğu Uzman Yardımcısı, Ortadoğu Uzman Yardımcısı, Ortadoğu & Projeler Uzman Yardımcısı, Ortadoğu & Projeler Uzman Yardımcısı, Karadeniz Uzman Yardımcısı, Ortadoğu Uzman Yardımcısı, Ortadoğu Uzman Yardımcısı, Ortadoğu Su Araştırmaları Programı Dr. Tuğba Evrim Maden Dr. Seyfi Kılıç Kamil Erdem Güler Çağlayan Arslan DANIŞMA KURULU Su Araştırmaları Programı Hidropolitik Uzmanı Su Araştırmaları Programı Hidropolitik Uzmanı Uzman Yardımcısı, Su Araştırmaları Programı Uzman Yardımcısı, Su Araştırmaları Programı Dr. İsmet Abdülmecid Irak Danıştayı Eski Başkanı Prof. Dr. Hayati Aktaş Karadeniz Teknik Üniversitesi, Uluslararası İlişkiler Bölüm Başkanı Hasan Alsancak BP & BTC Türkiye, Enerji Güvenliği Direktörü Prof. Dr. Meliha Benli Altunışık ODTÜ, Sosyal Bilimler Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Ahat Andican Devlet Eski Bakanı, İstanbul Üniversitesi Prof. Dr. Dorayd A. Noori Irak ın Ankara Büyükelçiliği Kültür Müsteşarı Yardımcısı Prof. Dr. Tayyar Arı Uludağ Üniversitesi, Uluslararası İlişkiler Bölüm Başkanı Prof. Dr. Ali Arslan İstanbul Üniversitesi, Tarih Bölümü Başar Ay Türkiye Tekstil Sanayi İşveren Sendikası Genel Sekreteri Prof. Dr. Mustafa Aydın Kadir Has Üniversitesi Rektörü Doç. Dr. Ersel Aydınlı Bilkent Üniversitesi Rektör Yardımcısı & Fulbright Genel Sekreteri Doç. Dr. Veysel Ayhan Ortadoğu Dan., Abant İzzet Baysal Üni., Uluslararası İlişkiler Böl. Prof. Dr. Hüseyin Bağcı ODTÜ, Uluslararası İlişkiler Bölüm Başkanı Itır Bağdadi İzmir Ekonomi Üni. Öğretim Gör., Uluslararası İlişkiler ve Avrupa Birliği Böl. Prof. Dr. İdris Bal TBMM 24. Dönem Milletvekili Yrd. Doç. Dr. Ersan Başar Karadeniz Teknik Üniversitesi, Deniz Ulaştırma İşletme Müh. Bölüm Başkanı Kemal Beyatlı Irak Türkmen Basın Konseyi Başkanı Barbaros Binicioğlu Ortadoğu Danışmanı Prof. Dr. Ali Birinci Polis Akademisi Doç. Dr. Mustafa Budak Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdür Yardımcısı E. Hava Orgeneral Ergin Celasin 23. Hava Kuvvetleri Komutanı Volkan Çakır Danışmanı, Afrika Doç. Dr. Mitat Çelikpala Kadir Has Üniversitesi, Uluslararası İlişkiler Bölüm Başkanı Prof. Dr. Gökhan Çetinsaya İstanbul Şehir Üniversitesi Rektörü Dr. Didem Danış Ortadoğu Danışmanı, Galatasaray Üniversitesi, Sosyoloji Bölümü Prof. Dr. Volkan Ediger İzmir Ekonomi Üniversitesi, Ekonomi Bölümü Prof. Dr. Cezmi Eraslan Başbakanlık Atatürk Araştırma Merkezi Başkanı Prof. Dr. Çağrı Erhan Ankara Üniversitesi ATAUM Müdürü, SBF Uluslararası İlişkiler Bölümü Yrd. Doç. Dr. Serhat Erkmen Ortadoğu Dan., Ahi Evran Üni., Uluslararası İlişkiler Böl.Başkanı Dr. Amer Hasan Fayyadh Bağdat Üniversitesi, Siyaset Bilimi Fakültesi Dekanı Av. Aslıhan Erbaş Açıkel Danışmanı, Enerji-Deniz Hukuku Cevat Gök Irak El Fırat TV Türkiye Müdürü Mete Göknel BOTAŞ Eski Genel Müdürü Osman Göksel BTC ve NABUCCO Koordinatörü 23

Timur Göksel Beyrut Amerikan Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Muhamad Al Hamdani Irak ın Ankara Büyükelçiliği Kültür Müsteşarı Habib Hürmüzlü Ortadoğu Danışmanı Numan Hazar Emekli Büyükelçi Doç. Dr. Pınar İpek Bilkent Üniversitesi, Uluslararası İlişkiler Bölümü Dr. Tuğrul İsmail TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi, Uluslararası İlişkiler Bölümü Dr. İlyas Kamalov Avrasya Danışmanı Doç. Dr. Hasan Ali Karasar Bilkent Üniversitesi, Uluslararası İlişkiler Bölümü Doç. Dr. Şenol Kantarcı Kırıkkale Üniversitesi, Uluslararası İlişkiler Bölümü Selçuk Karaçay Vodafone Genel Müdür Yardımcısı (Türkiye) Doç. Dr. Nilüfer Karacasulu Dokuz Eylül Üniversitesi, Uluslararası İlişkiler Bölümü Prof. Dr. M. Lütfullah Karaman Fatih Üniversitesi, Uluslararası İlişkiler Bölüm Başkanı Yrd. Doç. Dr. Şaban Kardaş TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi, Uluslararası İlişkiler Bölümü Doç Dr. Elif Hatun Kılıçbeyli Çukurova Üniversitesi, Uluslararası İlişkiler Bölüm Başkanı Prof. Dr. Aleksandr Knyazev Rus-Slav Üniversitesi (Bişkek, Kırgızistan) Prof. Dr. Erol Kurubaş Kırıkkale Üniversitesi, Uluslararası İlişkiler Bölüm Başkanı Prof. Dr. Talip Küçükcan Marmara Üniversitesi, Ortadoğu Araştırmaları Enstitüsü Müdürü Arslan Kaya KPMG, Yeminli Mali Müşavir Dr. Hicran Kazancı Irak Türkmen Cephesi Türkiye Temsilcisi İzzettin Kerküklü Kerkük Vakfı Başkanı Doç. Dr. Mustafa Kibaroğlu Okan Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölüm Başkanı Prof. Dr. Mosa Aziz Al Mosawa Bağdat Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Mahir Nakip Erciyes Üniversitesi İİBF Öğretim Üyesi Doç. Dr. Tarık Oğuzlu Bilkent Üniversitesi, Uluslararası İlişkiler Bölümü Prof. Dr. Çınar Özen Ankara Üniversitesi, SBF Uluslararası İlişkiler Bölümü Murat Özçelik Türkiye Cumhuriyeti Bağdat Büyükelçisi Doç. Dr. Harun Öztürkler Ortadoğu Danışmanı, Afyon Kocatepe Üni. İktisat Bölümü Dr. Bahadır Pehlivantürk TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi, Uluslararası İlişkiler Bölümü Prof. Dr. Victor Panin Pyatigorsk Üniversitesi (Pyatigorsk, Rusya) Doç. Dr. Fırat Purtaş Gazi Üni. Uluslararası İlişkiler Bölümü TÜRKSOY Genel Sekreter Yard. Prof. Dr. Suphi Saatçi Kerkük Vakfı Genel Sekreteri Ersan Sarıkaya Türkmeneli TV (Kerkük, Irak) Dr. Bayram Sinkaya Ortadoğu Danışmanı, Atatürk Üniversitesi Doç. Dr. İbrahim Sirkeci Regent s College (Londra, Birleşik Krallık) Dr. Aleksandr Sotnichenko St. Petersburg Üniversitesi (Rusya Federasyonu) Zaher Sultan Lübnan Türk Cemiyeti Başkanı Dr. Irina Svistunova Rusya Strateji Araş. Merk Türkiye-Ortadoğu Araş. Masası Uzmanı Doç. Dr. Mehmet Şahin Ortadoğu Danışmanı, Gazi Üni. Uluslararası İlişkiler Bölümü Prof. Dr. Türel Yılmaz Şahin Gazi Üniversitesi, Uluslararası İlişkiler Bölümü Mehmet Şüküroğlu Enerji Uzmanı Doç. Dr. Oktay Tanrısever ODTÜ, Uluslararası İlişkiler Bölümü Prof. Dr. Erol Taymaz ODTÜ, Kuzey Kıbrıs Kampusü Rektör Yardımcısı (KKTC) Prof. Dr. Sabri Tekir İzmir Üniversitesi, İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dekanı Dr. Gönül Tol Middle East Institute Türkiye Çalışmaları Direktörü (ABD) Doç. Dr. Özlem Tür Ortadoğu Danışmanı, ODTÜ Uluslararası İlişkiler Bölümü M. Ragıp Vural 2023 Dergisi Yayın Koordinatörü Dr. Ermanno Visintainer Vox Populi Direktörü (Roma-İtalya) Dr. Umut Uzer İstanbul Teknik Üniversitesi, İnsan ve Toplum Bilimleri Prof. Dr. Vatanyar Yagya St. Petersburg Şehir Par. Milletvekil, St. Petersburg Üni. (Rusya Fed.) Dr. Süreyya Yiğit Avrasya Danışmanı ORTADOĞU ETÜTLERİ YAYIN KURULU Meliha Benli Altunışık Orta Doğu Teknik Üniversitesi Bülent Aras Dışişleri Bakanlığı Stratejik Araştırmalar Merkezi Başkanı Tayyar Arı Uludağ Üniversitesi İlker Aytürk Bilkent Üniversitesi Recep Boztemur Orta Doğu Teknik Üniversitesi Katerina Dalacoura Londra Ekonomi Üniversitesi (Birleşik Krallık) F. Gregory Gause Vermont Üniversitesi (ABD) Fawaz Gerges Londra Ekonomi Üniversitesi (Birleşik Krallık ) Ahmet K. Han Kadir Has Üniversitesi Raymond Hinnebusch St. Andrews Üniversitesi (Birleşik Krallık) Rosemary Hollis City Üniversitesi (Birleşik Krallık) Bahgat Korany Durham Üniversitesi (Birleşik Krallık) Peter Mandaville George Mason Üniversitesi (ABD) Emma Murphy Durham Üniversitesi (Birleşik Krallık) ORTADOĞU ANALİZ YAYIN KURULU Prof. Dr. Meliha Benli Altunışık Hasan Kanbolat Doç. Dr. Hasan Ali Karasar Yrd. Doç. Dr. Serhat Erkmen ODTÜ, Sosyal Bilimler Enstitüsü Müdürü Başkanı Bilkent Üniversitesi, Uluslararası İlişkiler Bölümü Dan., Ahi Evran Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Böl. Başkanı 24

Mithatpaşa Caddesi 46/6 Kızılay-ANKARA Tel: 0 (312) 430 26 09 Fax: 0 (312) 430 39 48 www.orsam.org.tr, orsam@orsam.org.tr